تاثیر مدیریت فرهنگی برکاهش مصرف برق

مدیریت مصرف برق در ایران و دنیا

تاثیر مدیریت فرهنگی برکاهش مصرف برق

علی رضایی

تورشتاین وبلن اقتصاددان، و جامعه‌شناس ایالات متحده آمریکا، به وجود رابطه میان الگوی مصرف به عنوان یکی از ابعاد فکری و رفتاری حیات اجتماعی با پایگاه اقتصادی-اجتماعی به خصوص از بعد منزلتی و اجتماعی آن معتقد است و بدین منظور نظریه‏ای درباره سبک زندگی ارائه کرده است. به اعتقاد وی، سبک زندگی، شیوه‏ای از زندگی است که علاوه بر مصرف، ارزش‏ها، نگرش‏ها، مسائل جمعیت‏شناختی، تفاوت‏های جنسیتی، موقعیت اقتصادی، شغل و طبقه اجتماعی را نیز در بر‏می‏گیرد. از نظر وبلن، الگوهای مصرف را عموماً نباید تنها بر حسب کارکردهای آشکار آن‏ها تبیین کرد بلکه کارکرد پنهانی بالا بردن منزلت اجتماعی را نیز باید به حساب آورد. در برخی موارد ممکن است یک الگوی مصرف حتی هیچ‏گونه کارکرد آشکاری نداشته باشد و آن را تنها باید بر حسب بالا بردن منزلت اجتماعی توجیه کرد.

اهمیت سبک زندگی برای درک روابط میان ثروت، منزلت و قدرت در جامعه مصرفی به نحو درخشانی در مطالعه وبلن درباره طبقه مرفه نوظهور در آمریکای اواخر قرن نوزدهم نشان داده شده است. این طبقه مرفه از افرادی تشکیل می‏شد که ثروت و منزلت خود را با تلاش بسیار، کار سخت و انباشت سرمایه به چنگ آورده بودند. وبلن نشان می‏دهد که این افراد چگونه می‏کوشیدند منزلت نوآمده خویش را با تقلید از سبک زندگی طبقات بالای اروپایی به نمایش بگذارند و سلایق آن‏ها را در مد، غذا، فعالیت‏های فراغتی و تفریحی و... مو به مو تقلید کنند. وبلن برای این فعالیت، اصطلاح «مصرف نمایشی» را وضع کرد.

مطابق با نظریه بوردیو، انسان‏ها در فضاهای اجتماعی بر اساس سرمایه‏هایی که در اختیار دارند، عمل می‏کنند. وی از چهار نوع سرمایه سخن می‏گوید: 1- سرمایه اجتماعی 2-سرمایه فرهنگی3- سرمایه اقتصادی 4- سرمایه نمادین، بر اساس اندیشه‏های وی، این سرمایه‏ها با کمیت‏های متفاوتی در اختیار گروه‏های طبقاتی مختلف قرار دارد و تمامی فعالیت‏های زندگی آن‏ها از گوش دادن به موسیقی، نحوه لباس پوشیدن، غذا خوردن و به عبارت دقیق‏تر، سبک زندگی آن‏ها را تحت تأثیر قرار می‏دهد در واقع سبک زندگی در اندیشه بوردیو مبنایی طبقاتی دارد؛ به عبارتی، موقعیت طبقاتی افراد، عادات و اشتغالات فرهنگی متمایزی را شکل می‏دهد و در نتیجه سبک‏های زندگی مختلفی را پدید می‏آورد . از دیدگاه وی، مصرف نه تنها ارضای نیازهای زیستی نیست بلکه متضمن نشانه‏ها، نمادها، ایده‏ها و ارزش‏هاست. به تعبیر وی، مصرف در دوران جدید روندی است که در آن خریدار کالا، از طریق به نمایش گذاشتن کالاهای خریداری شده، فعالانه در تلاش برای خلق و حفظ هویت خویش است.

با وجود پیشرفت‌های قابل توجهی که امروز بسیاری از کشورها در حوزه تولید و توزیع انرژی برق به دست آورده‌اند، همچنان موضوع مدیریت بهینه مصرف برق به ویژه در ایام پرباری به عنوان یک دغدغه و موضوع مهم مطرح است. مدیریت بهینه مصرف و ترغیب مشترکان صنعت برق برای رعایت الگوهای مصرف تعیین شده از آنجا مورد تاکید کشورهای مختلف است که بدانیم انرژی برق یکی از گران‌ترین انرژی‌های موجود در جهان است که چرخه تولید تا مصرف آن نیازمند هزینه‌های هنگفتی است. در این میان برخی کشورها با شرایط به مراتب حساس‌تری رو‌به‌رو هستند؛ شرایطی که آنها را ناگزیر کرده تا برای جلوگیری از بروز بحران نسبت به اجرای طرح‌های ویژه مدیریت بهینه مصرف اقدام کنند.

اجرای طرح‌های مدیریت بهینه مصرف برق موازی و چه بسا جدا با طرح‌های توسعه‌ای به این دلیل ضرورت دارد که بدانیم در بسیاری از کشورهای جهان تنها در ایام و ساعات کوتاهی از سال موضوع ناترازی میان تولید و مصرف برق ایجاد می‌شود که به لحاظ اقتصادی، ایجاد نیروگاه مجزا برای جبران این کسری و ناترازی مقطعی توجیه عقلانی ندارد. به بیان دیگر اکثر کشورهای توسعه‌یافته‌ای که موضوع مدیریت بهینه مصرف برق به ویژه در ایام پرباری را در اولویت‌های خود قرار داده‌اند، در شرایط عادی مشکلی در حوزه تامین این انرژی مهم ندارند، اما فقدان توجیه اقتصادی و عقلانی برای ساخت نیروگاه‌های پرهزینه آن هم برای تامین برق در یک بازه زمانی کوتاه، آنها را ناگزیر کرده است تا به سمت ترغیب شهروندان برای کاهش مصرف برق بروند.

لذا در ایران نیز علاوه بر عدم توازن بین عرضه و تقاضای برق و هزینه های هنگفت صرف ساخت نیروگاه ها ،راهی جز مدیریت مصرف و حذف رفتارهای غلط و مدیریت فرهنگی نیست.

توسعه اصلاح نگرشهای اقتصاد رفتاری در کشورهای پیشرفته

علی رضایی

اگر روند مصرفی که طی سالهای اخیر در پیش گرفته شده، تداوم یابد، لازم است تا در هر دوره 10 ساله زیرساختهای تولید و انتقال و توزیع برق دو برابر شوند. از سوی دیگر تا چند سال آینده بی‌تردید میزان مصرف از میزان تولید نیروگاههای کشور پیشی می‌گیرد که این امر تامین برق پایدار برای مشترکان را با چالش جدی مواجه خواهد کرد، از این رو در نظر گرفتن بسته‌های تشویقی برای مشترکان سیاست کارآمدی است که وزارت نیرو اتخاذ کرده و بی‌تردید همراهی موثر مشترکان و جلب مشارکت آنها در مدیریت مصرف انرژی می‌تواند کشور را در عبور از شرایط ناشی از اوج مصرف انرژی برق در تابستان یاری دهد.

رعایت راهکارهای مدیریت مصرف علاوه بر تاثیرگذاری بر چگونگی مصرف انرژی در خانوارها ضمن کمک به تامین برق پایدار کشور، موجب کمک به اقتصاد خانواده نیز می‌شود.

از سوی دیگر، توسعه دانش اقتصاد رفتاری، گزینه‌ها و راهکارهای نوینی را جهت ارتقای اثربخشی اقدامات مدیریت مصرف برق فراهم کرده است. دانش اقتصاد رفتار ی کوشیده تا با بر روانشناسی دقیق رفتارهای انسانی و شناسایی عوامل موثر بر شکل رفتارهای انسانی، ابزارهای موثری را پیش بینی کند.

در کارگروه اصلاح نگرشهای اقتصاد رفتاری در دولت انگلستان رهنمودهای صرفه‌جویی انرژی و در مرکز استراتژیک دولت فرانسه نیز علاوه براستفاده از اصول مصرف بهینه انرژی، سیاستهای ویژه‌ای دنبال می‌شود.

کشورهای آمریکا، استرالیا و هلند با حمایت از سازمانهای مردم نهاد درصدد برآمدند تا توصیه‌های برآمده از اقتصاد رفتاری را جهت مصرف بهینه انرژی بکار گیرند.

ما نیز از این امر مستثنی نبوده و اگر می‌خواهیم قدر سرمایه‌‎های ملی را بدانیم باید در این راه گامهای موثری برداریم که از جمله آنها اصلاح الگوهای مصرف به صورت بنیادی و ریشه‌ای است تا بتوانیم منابع کشور را در مسیر درست قرار داده و آنها را برای آیندگان حفظ کنیم. همچنان که طی یکی دو سال اخیر همراهی عموم مردم با طرحهای اصلاح الگوی مصرف و کاهش مصارف غیرضروری در ســاعات اوج بار افزایش یافته و امید می‌رود با اهرمهای تشویقی جدید این روند استمرار یابد.

دست در دست هم دهیم به مهر

اوج مصرف به سر شود تا مهر

فاطمه محمدعلی‌نیا

مدیریت مصرف برق مقوله‌ای بس مهم است که در سالهای اخیر از زوایای مختلف مورد توجه قرار گرفته و همه اقشار جامعه آن را شنیده‌اند.

از یک سو اهمیت و فایده و فوریت اجرای آن در صنعت برق روزبه‌روز حیاتی‌تر شده و از سوی دیگر آثار آن بر محیط زیست نیز مقوله بسیار مهمی است که در بسیاری از کشورها از جمله ایران مورد توجه قرار می‌گیرد.

اقدامات گسترده سازمانی، اجتماعی و فرهنگی در جهت تقویت فرهنگ مدیریت مصرف و کاهش پیک مصرف برق در کنار اِعمال مشوقها و بازدارنده‌ها، اثرات قابل توجهی در برداشته و همچنان انتظارات از تمام سطوح جامعه پابرجاست.

اما بهترین دستاورد آن چیست؟ آیا فقط صنعت برق و وزارت نیرو ذی‌نفعان این امر هستند؟

شاید به گمان برخی فقط در پس اجرای این برنامه ها مولفه‌های اقتصاد مهندسی و الزام دولت باشد.

اما بزرگترین دستاورد آن در فرهنگ ملی و دینی ما نهفته است که شاید بیشتر باید مورد توجه قرار گیرد «تلاش یک ایرانی برای ایجاد امکان بهره‌مندی از خدمتی در گوشه‌ای دیگر از این خاک پرگهر، مفهوم ناب مهر و از خودگذشتگی است.»

ایثار و نوع دوستی صفتی است که در بند بند گذر تاریخ این سرزمین از ملتش به یادگار مانده است.

صاحبان واقعی صنعت برق ملت ایران هستند که نیک می‌دانند تمام منابع خدادادی و دستاوردهای علمی و صنعتی برای همه ایرانیان بوده و بستری است برای بروز عدالت اجتماعی که به دست هموطنان محقق می‌شود.

شاید وقتی در گذر خاطراتمان به سیمای پرمهر «بابابرقی» که می‌رسیم خاموش کردن یک لامپ اضافه را به خاطر می‌آوریم که خود نمادی از عدالت است.

مدیریت در مصرف برق جلوه‌ای از مهر است که در وجود همه ایرانیان نهادینه شده است.

پاداش؛ اهرمی برای تشویق رفتارهای مثبت مشتریان

پرویز فرزین پور-حمید حق جو

سیستم پاداش به منظور تشویق رفتارهای مثبت مشتریان، به عنوان یکی از ابزارهای اساسی در شرکت‌ها و سازمان‌ها محسوب می‌شود.

به عنوان مثال، در مطالعات انجام شده در شرکت‌های بزرگ مانند گوگل و مایکروسافت، استفاده از سیستم‌های پاداش، بهبود کارایی و ارتقای انگیزه مشتریان را به همراه داشته است.

همچنین در حوزه خدمات مالی، استفاده از سیستم پاداش به منظور جلب رضایت مشتریان و حفظ مشتریان از طریق ارائه خدمات با کیفیت و تشویق به کاهش مصرف انرژی، انجام رفتارهای مثبت، به عنوان یکی از روش‌های موثر در مدیریت ارتباط با مشتریان شناخته شده است. به عنوان مثال، در یک مطالعه انجام شده در بانک‌های بزرگ در کشورهای مختلف نشان داده که پرداخت پاداش به مشتریانی که با وفاداری به بانک خدمات مالی را دریافت می‌کنند، افزایش رضایت مشتریان و در نتیجه سودآوری بانک را به همراه داشته است.

حفظ رضایت مشتریان به عنوان یکی از اصول مهم شرکت‌های توزیع نیروی برق نیز می‌تواند با استفاده از سیستم پاداش و طرحهای تشویقی تقویت شود. به عنوان مثال، شرکت‌های توزیع برق در کشورهای مختلف به مشتریانی که مصرف انرژی خود را به میزان کمتری از میانگین مصرف در منطقه خود محدود کرده پاداش پرداخت می‌کنند تا ضمن صرفه‌جویی در مصرف انرژی، هزینه‌های دیگر خود را نیز کاهش دهند.

همچنین، ارائه پاداش به مشتریانی که مشکلات فنی در شبکه توزیع برق را به شرکت گزارش کرده‌اند و ارائه پاداش به مشتریانی که برای پرداخت قبض خود از روش‌های الکترونیکی استفاده کرده‌اند نیز می‌تواند موجب ارتقای سطح امنیت در پرداخت‌های الکترونیکی و کاهش هزینه‌های مرتبط با پرداخت قبض شده و بهبود کیفیت خدمات شرکت و ارتقای رضایت مشتریان را به دنبال داشته باشد.

در نهایت، استفاده از سیستم پاداش در شرکت‌های توزیع نیروی برق می‌تواند ضمن ارتقا و بهبود کیفیت خدمات، موجب افزایش رضایت مشتریان شود. با این حال، برای اجرای موفقیت‌آمیز یک سیستم پاداش، باید به مواردی نظیر انتخاب پاداش‌های مناسب، تعیین معیارهای دقیق برای ارزیابی رفتارهای مورد نظر و تدابیری برای پیشگیری از سوءاستفاده از سیستم توجه کرد.

مدیریت مصرف برق از طریق بازی وارسازی

پرویز فرزین پور -حمید حق جو

یکی ازجدیدترین راهکارها استفاده از مفاهیم مرتبط با بازی در طراحی دوره‌های آموزشی است. استفاده از این مفهوم روزبه‌روز در حال گسترش است. این موضوع موجب ایجاد یک فرصت عالی برای افزایش بازدهی آموزش و یادگیری افراد می‌شود.

کاربست مفاهیم بازی در آموزش اجازه می‌دهد که به جای کلاسهای خشک و خسته کننده از روشهای جذاب و نوین و مبتنی بر فعالیتهای ادامه‌دار و تکمیل شونده در داخل و خارج از محیط کار استفاده شود. مزیت بازیها در آموزش این است که سرگرم کننده، ساده، قابل فهم، قابل جابه‌جایی و بدون محدودیت زمانی و مکانی و فردی هستند.

پژوهشها نشان داده که استفاده از عناصر بازی در محیط آموزشی انگیزه افراد را افزایش می‌دهد. همچنین استفاده از مفاهیم بازی در طراحی آموزش در مشارکت افراد در فعالیتهای مختلف تأثیر مثبتی دارد و استفاده از جایزه‌ها و امتیازهای مجازی موجب همکاری بیشتر افراد می‌شود.

استفاده از گیمیفیکیشن در آموزش موجب افزایش رضایت کاربران، تسهیل تعاملات اجتماعی، افزایش توانایی حل مساله و حمایت کاربران از روند آموزش می‌شود. یکی از مهمترین دلایل استفاده از گیمیفیکیشن، تبدیل آموزش به سرگرمی و تشویق نوآوری و خلاقیت است. در این طرح راهکارهای ساده از جمله کاهش درجه کولر از ۱۸به 25، انتقال استفاده از وسایل پرمصرف به ساعت غیراوج مصرف، استفاده حداکثری از روشنایی طبیعی در قالب یک نرم‌افزار بازی و طرحهای بازی وارسازی، موجب کمک به تامین برق وکاهش هزینه برق مصرفی شده است.

مشارکت در این طرح بیانگر این است که در میان گذاشتن صادقانه مشکلات با مردم به همکاری آنها در این حوزه می‌انجامد، همان گونه که در شرایط دشوار کرونایی شاهد همدلی مردم در تمام بخش‌ها و همچنین در حوزه تامین برق پایدار باشیم.

بیشتر مراقب آب و برق باشیم

پرویز فرزین پور

تابستان که می‌آید، ضرورت مدیریت مصرف انرژی به ویژه آب و برق بیش از پیش احساس می‌شود و در همین زمینه

به منظور توجه همگانی، ابتدای تیر ماه با عنوان هفته صرفه‌جویی در آب و برق نامگذاری شده است، درحالی که طی سه دهه اخیر، اول تا هفتم تیر ماه تنها موضوع صرفه‌جویی آب مطرح بوده است.

این مهم به عنوان رویداد فرهنگی باید در افکار عمومی و رسانه‌ها جای خود را باز کرده و به این مناسبت فعالیتهای فرهنگی - آموزشی بیشتری برای ارتقای آگاهی‌های عمومی درباره مدیریت مصرف آب و برق انجام شود.

افزایش آگاهی عمومی و ایجاد انگیزه و علاقه‌مندی برای مدیریت مصرف، مهمترین محور در مقوله صرفه‌جویی بوده و با توجه به اینکه امسال نیز گرمتر از سالهای قبل است، توجه به مقوله مهم صرفه‌جویی بیش از گذشته ضروری به نظر می‌رسد.

کاهش تولید نیروگاههای برق آبی نیز موجب شده که امسال تنها برای آب نباشد و در این هفته صرفه جویی برق نیز مورد توجه قرار گرفته است.

به عقیده نگارنده، بین مجموعه روابط عمومی شرکتهای وابسته وزارت نیرو و توانیر در استان و رسانه‌های محلی که همواره در کنار صنعت آب و برق بوده‌اند، هم افزایی خاصی وجود دارد و این مهم نتیجه و زمینه‌ساز مشارکت و اشاعه فرهنگ مدیریت مصرف برق در بین احاد هموطنان می‌شود.

در این راه باید تمام ظرفیت وسایل ارتباط جمعی و شبکه‌های اجتماعی را نیز به کمک گرفت تا ضمن افزایش آگاهی عمومی و بالا بردن سطح دانش مشترکان برق نسبت به محدودیتها و کاستیهای صنعت برق که ناشی از عدم رعایت صحیح الگوی مصرف است با بسیج همگانی برای بهره‌گیری از فنآوری و تجهیزات کاهنده و بهینه‌ساز مصرف شاهد تحول در عرضه و تقاضای برق باشیم.

نهایتا اینکه در آموزه های دینی ما بارها درباره صرفه‌جویی در مصرف و پرهیز از اسراف سخن گفته شده و علاوه بر این، ضرورت حفظ محیط زیست برای بقا و تداوم تمدن بشری، باید همه ما را به این مهم برساند که بیشتر هوای آب و برق را داشته باشیم.

هر ایرانی سفیری برای تامین برق پایدار

پرویز فرزین‌پور

در آستانه فصل تابستان و پیش‌‌بینی هوایی به مراتب گرم‌تر از سال گذشته شهروندان وظیفه شناس باید شعاع اثرگذاری خود را از خانواده به جامعه گسترش داده تا بتوانند همگان را برای تحقق رویکرد راهبردی و استراتژیک وزارت نیرو پای کار بیاورند.

وزارت نیرو در ترویج فرهنگ بهینه مصرف هیچگاه اعمال محدودیت در مصرف و اعمال فشار به مشترکان را دنبال نکرده و تنها در پی آن است تا با کاهش انرژی مصرفی مازاد بتواند به تامین برق پایدار مشترکان خانگی و تولیدکنندگان کمک کند.

در مثالی بارز برای مناطق گرمسیری در موارد بسیاری مشاهده شده عده‌ای اقدام به استفاده همزمان از چند دستگاه سرمایشی می‌کنند در صورتی که با یک و نهایت دو دستگاه نیز امکان خنک نگهداشتن محیط خانه وجود دارد.

همچنین مطابق بررسیهای انجام شده در موارد متعددی عدم سرویس به موقع کولرها منجر شده تا علاوه بر کاهش چشمگیر میزان سرمادهی فشار مضاعفی بر سیستمهای سرمایشی اعمال شود که نتیجه آن افزایش محسوس مصرف برق است. به دنبال این مهم همچنین احتمال خرابی و از کار افتادگی سیستم‌های سرمایشی دو چندان می‌شود که هزینه تعمیر آنها ضربات جبران ناپذیری به اقتصاد خانوارها تحمیل می‌کند.

نادیده گرفتن دمای متعارف برای استفاده از سیستم‌های سرمایشی از دیگر موارد منجر به افزایش مصرف برق است که بدون تردید نخستین نتیجه آن محروم شدن خانوارها از طرح پاداش سراسری وزارت نیرو است چرا که در طرح پاداش خانواده‌ها با هر میزان مصرف می‌توانند در قبال کاهش مصرف در مقایسه با سال گذشته از پاداش‌های مختلف به ازای هر کیلووات ساعت برخوردار شوند.

اینجا، چراغ‌ها با لبخند روشن می‌‍شود

حامد شجاعی باغینی

برق یکی از مهمترین منابع در زندگی انسان است. کمتر وسیله‌ای است که با برق کار نکند. با این وجود، به دلیل تقاضای زیاد برای برق در سراسر جهان، تولید و تامین آن برای همه سخت شده است، اما اگر اقدامات مناسب برای صرفه‌جویی در مصرف برق انجام شود، این امکان وجود دارد که هم ساکنان امروز کره زمین و هم آیندگانی که قرار است پای به این پهنه وسیع بگذارند، بتوانند از آن استفاده کنند.

شاید خیلی از ما با واژه برق سبز آشنایی داشته باشیم. صرفه‌جویی در مصرف و به دنبال آن جلوگیری از هزینه بیشتر و در نتیجه کاهش قبوض انرژی و مهمتر از آن بهره‌وری انرژی با حفاظت از محیط زیست در قالب برق سبز می‌گنجند. به عبارت ساده‌تر، بهره‌وری انرژی به معنای استفاده از انرژی کمتر برای انجام یک کار مشخص است که در این فرآیند، اجتناب از هزینه‌های بالای انرژی و آلودگی غیرضروری است.

این در حالی است بسیاری از خانه‌ها و مشاغل، بسیار بیشتر از نیاز، انرژی مصرف می‌کنند.

برای عامه مردم لذت‌بخش‌تر، زمانی است که مصرف بهینه انرژی نقشی مهم در کمک به حفظ محیط زیست داشته باشد. واضح است که بهره‌وری انرژی یک جزء حیاتی در مهار تغییرات آب و هوا و حفاظت از محیط زیست است، اما در کنار اینها، برنامه‌ریزی جامع و توسعه منابع و زیرساختها، اصلاح و احداث شبکه توزیع، تقویت ظرفیت نیروگاهها توسط دولت نیز می‌تواند به روشنایی امید در دل مشترکین صنعت برق بیانجامد.

شاید فصول تابستان گذشته با واژه «خاموشی‌ و قطع برق» همراه بود و متاسفانه مشترکان صنعتی، کشاورزی و در نهایت مشترکان خانگی را دچار آشفتگی گسترده می‌کرد، اما دولت سیزدهم سال گذشته موفق شد با برنامه‌ریزی جامع و مدون زمینه گذر بدون خاموشی از تابستان سال ۱۴۰۱ را در نخستین سال فعالیت خود فراهم کند، به طوری که نه تنها در گرمای ظهر تابستان هیچ مشترکی دغدغه قطع برق را نداشت، بلکه برنامه‌ریزی دولت سیزدهم و به ویژه وزارت نیرو موجب شده تا در تابستان امسال نیز باید با همدلی و مدیریت درست مصرف انرژی برق در بخش خانگی در کنار صنعت برق بود تا همگان از خنکی صرفه جویی در مصرف برق لذت ببرند.

امید، چراغ روشنایی‌بخش زندگی است و در شرایط پرتنش کنونی می‌توان با دمیدن روح امید، جامعه را در برابر بحران‌های مختلف مصون کرد، جنبه‌های مثبت زندگی را دید و با لذت از داشته‌های خود شکر نعمت به جای آورد.

مدیریت مصرف و مدیریت بار انرژی الکتریکی در دنیا و ایران

علی رفیعی

انرژی الکتریکی به عنوان یکی از زیرساختهای مهم برای توسعه اقتصادی کشور بسیار حائز اهمیت و از آنجایی که انرژی برق یکی از گران‌ترین انرژی‌های موجود در جهان است و چرخه تولید تا مصرف آن نیازمند هزینه‌های گزاف است، باید بهینه مصرف شود.

مدیریت مصرف، گام اساسی در استفاده بهینه و اقتصادی از این انرژی است که با اقداماتی همچون تدوین قوانین و مقررات لازم، اعمال مدیریت بار، استاندارد کردن تجهیزات برقی، آموزش و آگاه‌سازی، پرداخت تسهیلات مالی به اجراکنندگان سیاستهای مدیریت بار و مصرف انرژی الکتریکی و بسیاری از موارد دیگر محقق می‌شود.

با وجود پیشرفت‌های قابل توجهی که امروز بسیاری از کشورها در حوزه تولید و توزیع انرژی برق به دست آورده‌اند، همچنان موضوع مدیریت بهینه مصرف برق به ویژه در ایام پرباری به عنوان یک دغدغه و موضوع مهم مطرح است.

نبود توجیه اقتصادی و عقلانی برای ساخت نیروگاههای پرهزینه آن هم برای تامین برق در یک بازه زمانی کوتاه، بسیاری از کشورهای پیشرفته صنعتی جهان را ناگزیر به ترغیب شهروندان برای کاهش مصرف برق کرده است.

از جمله روش‌ها و شیوه‌های غالبی که در بسیاری از کشورها برای این موضوع استفاده می‌شود، طرح قیمت‌گذاری اوج مصرف است که به موجب این طرح در ایام پرباری، قیمت برق مصرفی مشترکان با افزایش شدیدی رو‌به‌رو می‌شود و همین اقدام مشترکان را ناگزیر می‌کند تا نسبت به کاهش مصرف خود اقدام کنند؛ اتفاقی که نتیجه مهم آن برای دولت‌ها کاهش احتمال قطعی سراسری برق و خاموشی خواهد بود.

به طور مثال کشور ژاپن با اجرایی کردن طرح قیمت‌گذاری اوج مصرف در کشورشان توانسته‌اند تا ۱۷ درصد از میزان مصرف برق مشترکان خانگی بکاهند. طرحی که در این کشور پس از نصب بیش از ۵۰ میلیون کنتور هوشمند با جدیت دنبال می‌شود و در ایام اوج مصرف مدیران صنعت برق پس از ارسال پیام‌های آگاهی‌بخش در زمان‌های مقرر تعرفه برق را افزایش می‌دهند.

آمریکا، استرالیا و آلمان نیز بالاترین تعرفه‌ها را برای انرژی برق در نظر گرفته‌اند و از این طریق تلاش می‌کنند تا با فروش گران برق به مشترکان خانگی خود هم مردم را نسبت به ارزش این انرژی بیشتر آگاه کنند و هم میزان مصرف را در ساعات معمولی و پیک بار، مدیریت کنند.

همچنین ممنوعیت استفاده از وسایل الکتریکی با مصرف بالای انرژی و آموزش عایق‌بندی منازل و دیگر اماکن در برابر گرما و سرما از دیگر راهکارهای مدیریت مصرف و مدیریت بار در صنعت برق دیگر کشورهاست.

اما در ایران نیز در چند سال اخیر علاوه بر تعرفه‌گذاری متفاوت مصرف برق برای ساعات اوج بار، طرحهای تشویقی نیز برای مشترکان خانگی، صنعتی، کشاورزی و عمومی، طراحی و اجرا شده که در نتیجه آن مشترکان با کاهش مصرف برق خود، از پاداشهای چند برابری نسبت به تعرفه برق برخوردار می‌شوند.

طرحی که موجب شده تا تعداد مشترکان کم‌مصرف و خوش مصرف کشور طی یک بازه زمانی مشخص افزایش یافته و با دریافت این پاداشها، هزینه برق مصرفی را در سبد اقتصاد خانوارشان و دیگر بخشهای جامعه کاهش دهند.

اما اجرای این طرحها هنوز آنچنان که باید بر مدیریت مصرف برق به ویژه در اوج بار تأثیر چشمگیر نگذاشته و لازم است با قوت بیشتری پیگیری شود.

همچنین به نظر می‌رسد اقداماتی همچون پایش دوره‌ای کنتورهای خراب و قدیمی و تخلفات برقی مشترکان، عیب‌یابی سیستم برقی منازل با راه‌اندازی گروههای کنترل مصرف و تشویق مشترکان به تولید برق از راه نصب پنلهای خورشیدی و ارائه تسهیلات دولتی برای خریداری این پنلها، الزام مشترکان پرمصرف همچون صنایع به خاموشی دستگاههای صنعتی و تولیدی در ساعات پیک بار و کنترل این الزام با راه‌اندازی گشتهای نظارت، و فرهنگ‌سازی مصرف انرژی به صورت دروس الزامی در دوران تحصیل دانش‌آموزان، از دیگر راهکارهایی است که می‌تواند مصرف برق را در بخشهای مختلف کاهش دهد و از ایجاد خاموشی در ساعات پیک بار جلوگیری کند.

لزوم تغییر نگرش فرهنگ سازی مدیریت مصرف و تداوم افزایش ضریب قابلیت اطمینان شبکه‌های برق در استانهای جنوبی کشور

پرویز فرزین پور

اشاعه و ترویج فرهنگ مدیریت مصرف در استانهای جنوبی کشور با مولفه‌های گوناگونی روبه‌روست، بنا به شرایط آب و هوایی اینگونه مناطق که معمولا ۹ ماه از سال دارای هوای گرم و یا معتدل هستند، نیازمند تجدید نظر در برنامه‌ریزیها و راهبردهای خاصی است تا بتواند ضمن اعتماد سازی و تبیین الگوی مصرف برق در اذهان عمومی جامعه همواره مسیر پذیرش آنها را در فصول مختلف سال قابل قبول کند، در این زمینه اتخاذ تدابیر لازم از وزارت نیرو و شرکت توانیر مثمرثمر خواهد بود.

سیر صعودی فرهنگ‌سازی به یک مدت زمان خاص اکتفا نمی‌کند، همچون اعمال مدیریت مصرف برق در سه ماه تابستان که با سعی و خطا و گاهی هم عبور موفق از پیک بار همراه است. اما در اینجا پیشنهاد می‌شود برای استانهای جنوبی کشور با توجه به موارد ذکر شده قوانین خاصی جدا از سایر استانها در نظر گرفته شود تا با نهادینه کردن اینکار و زمینه جلب حداکثری مردم و تالش و برنامه ریزی همکاران در این استانها فراهم شده و شاهد تحول شگرفی در کاهش مصرف و بهینه استفاده کردن در بین احاد جامعه باشیم.

از سوی دیگر، استانهای جنوبی کشور به دلیل شرایط خاص آب و هوایی و اقلیمی بیش از ۹ ماه از سال دارای آب و هوای معتدل هستند، اما در فصل تابستان با توجه به دمای ۵۰ درجه و رطوبت ۱۰۰ درصد که همواره موجب افزایش

استهلاک و فرسودگی شبکه و تاسیسات شده، عمر مفید آنها را کاهش چشمگیر داده لذا این موضوعات همزمان شده با کمبود تولید، افزایش دمای هوای کشور، پدیده مانیرها و برقهای غیر مجاز و به تبع آن قطعیهای برق در سراسر کشور در اینجا اهمیت و حساسیت تامین برق پایدار بعد از اعمال قطعی برق را دو چندان می‌کند، چنانچه قابلیت اطمینان، توسعه مستمر، اصلاح و بهینه سازی مداوم انجام شود، قطعا شبکه نوپا بوده و بعد از مدیریت اضطراری بار بدون مشکل وصل می‌‌شود و البته عکس این موضوع هم صادق است که شبکه از پایداری چندانی برخوردار نبوده و با یک برنامه ریزی خاموشی بابرنامه آسیبهای جدی دیده و نارضایتی مردم را شاهد خواهیم بود.

عقیده دارم به منظور جلوگیری از تبعات ناخواسته قطعیهای بدون برنامه بعد از مدیریت اضطراری بار توسعه و تعمیرات پیشگیرانه و انجام مانورهای لازم پایداری شبکه‌های توزیع ماهانه در دستور کار شرکت توانیر به ویژه برای شرکتهای توزیع قرار گیرد.

بانوان خانه دار در صف اول مدیریت مصرف برق

حامدشجاعی باغینی

بهترین و کم هزینه ترین راه حل برای کاهش هزینه های تولید برق و حفظ منابع کشور و برقراری و استمرار برق پایدار، مدیریت مصرف این انرژی ارزشمند و گرانبها است.

در سال‌های اخیر تمرکز اصلی متولیان تامین و توزیع برق بر مدیریت مصرف توسط مشترکان و شهروندان قرار گرفته است و تبلیغات زیادی برای اطلاع رسانی و فرهنگسازی در این موضوع می شود.

هر چند مخاطب مبحث مهم مدیریت مصرف تمام اقشار جامعه هستند، اما بانوان خانه دار در این میان نقش بسیار مهم و اثر گذاری در اجرای مدیریت مصرف برق در منازل که قسمت قابل توجهی از انرژی برق در این اماکن استفاده می شوند، دارند.

بانوان خانه دار بیشتر اوقات خود را در منازل سپری می کنند که همین مسئله در مدیریت مصرف برق و کاهش استفاده از این انرژی که با زحمت و هزینه فراوان به دست می آید، بانوان را در صف اول قرار داده است.

بخش بزرگی از استفاده از لوازم برقی و پر مصرف خانگی توسط بانوان خانه دار اتجام می شود که با استفاده صحیح در زمان مناسب به کاهش پیک بار مصرف کمک شایانی می کند.

اطلاع رسانی و آموزش بانوان خانه دار برای استفاده درست و به موقع از انرژی برق در راستای مدیریت مصرف از ضروریات فرهنگسازی جامعه است که نیاز به برنامه ریزی و اجرای مناسب و موثر دارد.

دستگاه های متولی تامین و توزیع برق در سال‌های اخیر اقدامات بسیار موثری در جهت کاهش و مدیریت مصرف برق داشته اند، اما لازم است بانوان خانه دار به عنوان یکی از جوامع هدف مدیریت مصرف در اولویت قرار گیرند تا نتیجه لازم به طور محسوس دریافت شود.

آگاهی و اطلاع رسانی طرح های تشویقی، آموزش صحیح بکارگیری وسائل پر مصرف، ارائه پیشنهادات و ابتکارات در حوزه مدیریت مصرف برق از مهمترین راهکارهایی است که باعث مشارکت و پر رنگ تر شدن کاهش میزان مصرف برق توسط بانوان خانه دار می شود که باید در دستور کار دستگاه های متولی و رسانه ها قرار گیرد.

چراغ برق شهرداری

یاد دارم از کودکی که بزرگان، پدران و مادرانمان مرتب اصطلاح خاموش شدن لامپ تیر برق را به شهرداری نسبت می‌دادند، دقیقا همین طور بود؛ چرا که در زمانهای نه چندان دور برق زیر مجموعه شهرداری محسوب می‌شد، حتی بسیاری از قدما هنوز هم اصطلاح چراغ برق شهرداری را بکار می‌برند.

رفته رفته با تکامل صنعت برق و استقلال آن، پیدایش وزارتخانه‌ها و شکل‌گیری شرکتها، برق از شهرداریها منفک شد. هدف از این مقدمه این است که پذیرش اذهان عمومی و باورها با وجود تکامل یافتن جوامع و سازمانها چنان ملکه ذهن افراد شده که شاید حداقل تا نسلهایی پاک شدن آن به طول انجامد.

از این رو است که فرهنگ‌سازی مدیریت مصرف انرژی نیز باید در باور عامه چنان مورد پذیرش باشد که تا سالیان سال به عنوان یک عادت خوب به نسلهای بعد منتقل شود.

و این که باید نگران بود و با حساسیت بیشتری به این مهم توجه کرد که استفاده بی‌رویه از انرژی منجر به آلودگی هوا، تخریب محیط زیست و هدر رفتن منابع طبیعی برای نسل های آینده می‌شود.

ضرورت نظارت دقیق بر رفتار مشترکان ‌متمول

سعید دولتشاه

همزمان با آغاز طرح مشارکت مردم در اجرای طرح صرفه جویی در مصرف برق از خردادماه جاری، به نظر می‌رسد ذکر نکاتی در این خصوص می‌تواند هرچه بیشتر مصرف بهینه را رقم بزند.

گفته می‌شود مشترکین خوش مصرف قرارست بستانکار شرکت توزیع برق‌شوند و این بستانکاری یا در قبضهای آتی لحاظ می‌شود و یا ممکن است بررسیهای فنی درخصوص پرداخت نقدی پاداشها، به نتیجه برسد. در هرحال بستکار بودن، ایده متمایز موثری است‌.

از سوی دیگر، شناسایی مشترکان پرمصرف و بسیار پرمصرف در این زمینه و آگاهی‌بخشی و اطلاع رسانی متمرکز از طریق سامانه های پیام رسانی و‌ تولید پیامهای اهمیت کاهش مصرف، در کنار اعطای پاداش به مشترکانی که میانگین مصرف چندان بالایی نیز ندارند، لازم است در دستور کار قرار گیرد.

باید توجه داشت که طبقات اجتماعی بالاتر ممکن است با توجه به تمکن مالی مناسب در مقابل پذیرش این طرح از خود مقاومت نشان داده و همچنان در ویلاها و آپارتمانها و دفاتر خود به صورت همزمان از وسایل سرمایشی پرمصرف و متعدد استفاده کنند.

بدیهی ست طبقات متوسط رو به پایین جامعه از این طرح استقبال خواهند کرد. طبقه‌ای که اساسا ناگزیر است با توجه به شرایط معیشتی بودجه بندی دقیق برای گذران هزینه ها داشته باشد اما باید بررسی کرد که مصارف بی‌رویه و براساس سطح درآمد چگونه می‌تواند قابلیت اعتدال داشته باشد؟

آیا می‌توان میزان مشخصی را برای مصرف این قشر از جامعه تعریف کرد تا در صورت تخطی از آن به اقدامات بازدارنده متوسل شد؟

برق، سهم همه است.

نباید فراموش کرد که متمول بودن، دلیل بر اضافه مصرف نباید باشد، از این رو، در این بخش، اقدامات ویژه‌تری ضروری به نظر می رسد.

تعدیل روشنایی مناسب معابر شهری

فرجی

یکی از بخشهای صرفه‌جویی انرژی در شبکه‌های برق، اصلاح روشنایی معابر درون و بین شهری است، شبکه‌های روشنایی معابر درون و بین شهری با توجه به گستردگی حجم زیادی از برق مصرفی را شامل می شود.

معابر شهری و بین شهری با توجه به وسعت شهرها و همچنین جاده‌های بین شهری پهنه گسترده‌ای را در بر می‌گیرند که اگر مصرف انرژی آنها به صورت مناسب انجام شود بار اضافی را به شبکه برق تحمیل می‌کند.

در این گونه معابر با کمک و همیاری شهرداریها و سایر ارگانهای دولتی باید نسبت به تعویض لامپهای پرمصرف اقدام کرد و در همه معابر اعم از داخل شهر و جاده های خارج شهر لامپهای کم مصرف را به کار گرفت.

برای کاهش مصرف همچنین می‌توان طرح تعدیل روشنایی معابر را به کار برد به‌گونه ای که تعدیل روشنایی معابر به‌طور سنتی به این معناست که چراغ‌های روشنایی داخل شهر را به‌ صورت یک در میان روشن می‌کنند و این مهم زمانی که کشور با محدودیت تامین انرژی مواجه است، موجب کاهش مصرف انرژی شبانگاهی می‌شود.

به منظور تعدیل چراغهای روشنایی معابر در بلوارها، چراغها یک در میان و به صورت زیگزاگی روشن شود البته این طرح در مناطق پرتردد و حادثه‌خیز مانند میادین، دور برگردانها و چهار راهها به علت خطرات احتمالی نباید اجرا شود.

با کار کارشناسی و میدانی دقیق در ساعاتی از طول شب در مکانهای که تردد آنچنانی وجود ندارد می‌توان روشنایی معابر شهری را به مقدار بیشتری کاهش داد و از یک سوم ظرفیت معابر استفاده کرد تا صرفه‌جویی بیشتری را در مصرف برق داشته باشیم.

ضرورت توجه به اقتصاد رفتاری و هنجارهای اجتماعی در مدیریت مصرف برق

علی رضایی

با وجود اهمیت برق در رفاه خانواده‌ها، رشد و تولید و توسعه اقتصادی، تامین و عرضه برق با چالشهایی مانند تامین مالی، ایجاد آلودگیهای زیست و محیطی و محدودیتهای فنی مانند گسترش شبکه‌های انتقال و غیرقابل ذخیره بودن مواجه است، لذا صرفه جویی در مصرف برق و توجه به انرژیهای تجدیدپذیر بیش از پیش احساس می‌شود.

رفتار غیرصحیح انرژی دارای عوامل گوناگونی است که هنجارهای اجتماعی، یادگیری، تجارت، آموزشهای فردی در محیط خانواده و مدرسه و باورها و نگرشهای فرد در این حوزه علاوه بر عوامل قیمتی تاثیرگذار است.

رفتار صرفه جویی در جامعه شناسی براساس باورها و عقاید افراد شکل می‌گیرد و هرگونه تغییر در رفتار انسانها مستلزم تغییر در اندیشه‌ها است.

اقتصاد رفتاری ابزاری جدید در دنیا است که در کشورهای توسعه یافته در مدیریت مصرف برق از آن بهره می‌برند. به عنوان یکی از شاخصه‌های جدیدکه با توجه به مدلهای اقتصادی با واقعیتهای بیرونی و با نگاه روانشناسانه گره خورده است، محققان اقتصاد رفتاری را عکس العکلس در برابر ضعفها و کاستیهای اقتصاد می‌دانند.

هنجارهای ذهنی حاصل باورهای اجتماعی است که در تایید و یا رفتار مورد نظر نقش ایفا می‌کند و فشار اجتماعی و مقوله کنترل اجتماعی نیز بر انجام دادن و یا ترک آن عادت بد مصرفی نیز مهم است که این امر در کشورهای توسعه یافته برای ترک بدمصرفی در حوزه انرژی مورد استفاده قرار گرفته است.

فرهنگ سازی مصرف برق باید همه جانبه و با نگاه فرهنگی، اقتصادی، روانشناسی و اجتماعی براساس خصوصیات منطقه‌ای هر شهر و کشور باشد.

فرهنگ سازی برای هر کاری باید دائمی و براساس استراتژی مشخص و درازمدت باشد و نکات آموزشی همواره در طول سال به مردم گوشزد شود.

مصرف برق در ایران به ویژه در تابستان به دلیل استفاده نابه‌جا از وسایل سرمایشی، بکارگیری همزمان وسایل برقی پرمصرف مانند ماشینهای لباسشویی و ظرفشویی، فر و کولر گازی چنان بالاست که گفته می‌شود آمار آن با کشور پرجمعیت دنیا برابری می‌کند.

فرسودگی تجهیزات، قدیمی بودن فرآیندهای تولید، عدم توجه به فعالیتهای تحقیقاتی و پژوهشی در واحدهای صنعتی، استفاده از تجهیزات و لوازم خانگی با کارایی کم و فرهنگ ناصحیح استفاده از انرژی در بخش ساختمان و فناوریهای پایین خودروهای تولیدی در کشور از عوامل مهم مصرف غیرمنطقی انرژی در بخش‌های مختلف کشور هستند که در کشورهای پیشرفته دنیا این مسایل مورد توجه جدی قرار گرفته است‌.

نقش موثر واحدهای تجاری در عبور موفق از پیک بار تابستان

پرویز فرزین پور

بررسی‌ها نشان داده مصرف برق در واحدهای تجاری به طور عمده شامل سه بخش روشنایی، سرمایش و برودت متمرکز بوده و با به‌کارگیری اصول مدیریت مصرف می‌توان ضمن حفظ پایداری شبکه برق به کاهش هزینه ها نیر کمک کرد.

در این میان در استان‌های گرمسیری سیستم‌های سرمایشی بیشترین مصرف برق را به خود اختصاص می دهند که این شرایط می طلبد بر روی مدیریت ساعت پیک بار این واحدها توجه و نگاهی راهبردی صورت گیرد.

اکنون در کشور نزدیک به ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد صنفی فعالیت دارند که نیمی از آن‌ها توزیعی، ۱۷درصد در بخش خدمات فنی، ۱۵ خدمات و ۱۹ درصد تولیدی هستند.

بنا بر آمارها بیش از ۷ درصد از برق کشور در بخش تجاری به مصرف می‌رسد و در این میان اصناف روشنایی مانند لوستر، اصناف ویترینی که به تعداد زیاد از انواع لامپ و روشنایی استفاده می‌کنند مانند فروشگاه‌های بزرگ، جواهرفروشی‌ها، مراکز عرضه میوه و تره‌بار، بوتیک‌ها و همچنین اصناف یخچالی مانند رستوران‌ها و فروشندگان مواد غذایی بیشترین مصرف برق را دارند.

در عین حال استفاده از سیستم‌های سرمایشی فصل مشترک همه واحدهای صنفی است که عمدتاً نیز سیستم‌های پرمصرفی چون اسپلیت و داکت اسپلیت را شامل می‌شود.

صنعت برق کشور در حالی به استقبال تابستان می‌رود که با ناترازی قابل توجهی میان عرضه و تقاضا رو به روست و وزارت نیرو با به اجرا درآوردن برنامه‌هایی گسترده در تلاش است تنگناهای موجود را به حداقل رسانده و پایداری شبکه برق را برای تداوم فعالیت‌ها و آسایش مشترکان حفظ کند. ۱۴۰ برنامه‌ای که رویکرد مدیریت صحیح مصرف از شاه بیت‌های آن است و بخش تجاری کشور نیز باید برای حفظ پایداری شبکه سهم خود را در این راستا ادا کند.

اما راهکارهای کاهش مصرف برق در بخش تجاری چیست و چگونه این بخش می‌تواند نقش خود را در جهت مدیریت مصرف ایفا کرده و از منافع آن برای خود نیز که کاهش هزینه‌های ثابت کسب‌وکار خواهد بود، منتفع شود.

راهکارهای کاهش مصرف برق در واحدهای تجاری

استفاده حداکثری ظرفیت مولدهای برق اضطراری موجود در ساعت ۱۱ الی ۱۷ و هماهنگی شرکت های توزیع برق در خصوص نصب کنتور بر روی مولدهای اضطراری جهت دریافت سوخت و پاداش همکاری بعد از اتمام طرح .

۲ ـ خاموش نمودن تاسیسات سرمایشی متمرکز فضاهای مشاعی .

۳ ـ کاهش مصرف روشنایی فضاهای داخلی ، محوطه و نمای مراکز تجاری و خودداری از نورپردازی های تزئینی .

۴ ـ تنظیم دمای سیستم سرمایشی واحدهای تجاری حداقل بر روی ۲۵ درجه سانتیگراد .

چه کنیم تا هزینه برق کمتری پرداخت کنیم

تکتم علوی مقدم

روزهای گرم کم کم از راه رسیده و دوباره چگونه مصرف کردن برق دغدغه مردم می‌شود.

برخی می‌پندارند با وجود گرمای شدید در برخی روزهای تابستان امکان کاهش مصرف وسایل سرمایشی وجود ندارد، برخی دیگر نیز معتقدند با وجود رفاه کنونی و استفاده زیاد از وسایل برقی متنوع چگونه می‌توان میزان مصرف را کاهش داد یا آن را به حدی کاهش داد که تازه بتوان پاداش هم دریافت کرد. شاید در وهله اول به نظر بسیاری از آنهایی که بیشتر از الگوی تعیین شده مصرف دارند، کاهش مصرف و دریافت پاداش محال و نشدنی به نظر برسد اما با چند راهکار ساده می‌توان علاوه بر کاهش مصرف انرژی و متعاقب آن کاهش میزان هزینه قبض برق، مشمول پاداش نیز شد.

بابابرقی را یادتان هست؟ همان شخصیت خندان و مهربانی که لابه‌لای پیامهای بازرگانی تلویزیون می‌آمد و مدام این شعار را تکرار می‌کرد: «هرگز نشه فراموش، لامپ اضافی خاموش». اگر از همان موقع این شعار بابابرقی آویزه گوشمان شده باشد، بهتر است فقط یک عدد لامپ اضافی را خاموش کنیم و تاثیر آن را روی قبض برق خود ببینیم. اگر چراغهایی که در راه پله‌ها روشن مانده‌اند، چراغهای زیر سقف بالکن یا اتاقهایی که از آنها استفاده نمی‌کنیم، خاموش شوند، می توانیم میزان مصرف خود را کاهش دهیم.

همچنین در روزهای بسیار گرم که استفاده از وسایل سرمایشی اجتناب ناپذیر است، کافی است دمای کولرهای گازی را روی دمای آسایش که همان حداقل 24 درجه است قرار دهیم و در صورت استفاده از کولرهای آبی استفاده می‌کنیم بهتر است آن را روی دور کند تنظیم کنیم تا هم برق و هم آب کمتری مصرف شود. در این صورت، دمای محیط هم یکنواخت و خنک خواهد ماند. برای بهره‌وری بالاتر نیز کافی است یک سایه‌بان روی کولر نصب کنیم. با این روشهای ساده تا حد زیادی می‌توانیم میزان مصرف خود را کاهش دهیم تا بتوانیم از پاداش بهره‌مند شویم.

چرا صرفه جویی برق یک ضرورت است

محسن عباسپور

تغییرات اقلیمی، افزایش دما، امواج گرما و خشکسالی و به تبع آن استفاده روزافزون و پرشتاب از وسایل خنک‌کننده، هر سال میزان مصرف برق را به طور محسوس افزایش می‌دهد.

کاهش سوختهای فسیلی و برداشت سنگین و گران، آن هم به خاطر استفاده در نیروگاهها، تولید برق را هر سال سخت‌تر از گذشته می‌کند.

ارزان بودن میزان انرژی برق و ناترازی آن با هزینه‌های تولید، امکان توسعه زیرساختها، حداقل توسعه متوازن و همگن با افزایش جمعیت و میزان مصرف را غیرممکن ساخته است.

و مهمتر از همه، افزایش مصرف انرژی، ساختار محیط زیست را تحت تاثیر قرار می‌دهد و هر سال آن را بغرنج‌تر می‌سازد.

در چنین وضعیتی، ما راهی جز صرفه جویی نداریم. راهی ساده، قابل حصول، اما موثر!

کاری که می‌تواند عقب ماندگی های ما را جبران کند و در آینده‌ای نزدیک، میزان تولید را به میزان مصرف برساند.

ما برای توسعه صنعت و رشد تولید، که به شدت با زندگی روزمره‌مان گره خورده، لازم است با صرفه جویی اصولی در تامین انرژی مورد نیاز آنان، ایفای نقش کنیم، به ویژه صنایعی که در آینده باید به بهره برداری برسند.

در کشور ما با توجه به میزان مصرف بی‌رویه، ظرفیت فراوانی برای صرفه جویی وجود دارد. ظرفیتی که شاید معادل میزان انرژی لازم برای رشد اقتصادی نباشد، اما بخش مهمی از این نیاز را می تواند تامین کند.

تعمیم فرهنگ صرفه جویی در خانواده‌ها می‌تواند بزرگترین دستاورد جامعه باشد. ضمن آنکه هزینه‌ها را پایین می‌آورد و حتی موجب گرفتن پاداش می شود.

بیاییم برای رسیدن به این نقطه آرمانی، تلاش کنیم.

آشنایی با برخی واژهای کلیدی مدیریت مصرف

محسن عباسپور

روشنایی معابر:

آیا می‌دانید: سیستمهای روشنایی معابر از بزرگترین مصرف کنندگان در شبکه توزیع برق هستند و بخش قابل ملاحظه‌ای از انرژی الکتریکی مصرفی در طول شب و ساعات پیک مصرف را بخود اختصاص می‌دهند؛ در حالی که در بعضی از ساعات (به ویژه نیمه شب) به دلیل آمد و شد روان وسایل نقلیه و نبود عابر، عملا نیازی به روشنایی 100 درصدی چراغهای معابر وجود ندارد و می‌توان با کنترل هوشمند چراغهای روشنایی، انرژی مصرفی آنها را طی یک برنامه زمان‌بندی مناسب با رعایت مصرف بهینه انرژی و کاهش مصرف برق (حداقل به میزان 20 درصد) تحت کنترل هوشمند قرار داد.

طراحی مهندسی و اجرای صحیح و بهره‌مندی از فناوری در طرحهای مرتبط با روشنایی معابر می‌تواند موجب صرفه‌جویی ارزشمندی در انرژی مصرفی این شبکه‌ها در طول زمان شود.

در حقیقت با مدیریت در مصرف به مدیریت در تولید خواهیم رسید. یعنی می‌توان بار تعدادی از نیروگاههای تولید برق را کاهش داد و در نتیجه بودجه‌هایی که برای تولید اضافی برق هزینه می شود را صرف عمران و آبادانی کشور کرد.

برچسب انرژی:

برچسب انرژی برچسبی است که روی کالاهای مورد استفاده در ساختمان‌ها نصب می‌شود و نشان‌دهنده کیفیت محصولات از نظر مصرف انرژی است. در این برچسب که برای وسیله‌های انرژی‌بر به کار می‌رود، شاخص مصرف انرژی وسیله با استفاده از حروف لاتین A تا G مشخص می‌شوند که هر حرف دارای رنگی مخصوص به خود از سبز تا قرمز است.

در لوازم برقی برچسب انرژِی نشان دهنده ی میزان استفاده ی آن وسیله از برق است که هر چقدر به سمت رنگ سبز یا حرف A پیش برود مصرف برق آن کمتر است در برخی وسایل برقی جدید که بسیار کم مصرف هستند علاوه بر حرف A علامت + و یا ++ و بیشتر نوشته می شود که باید در خرید لوازم برقی حتما به برچسب انرژی آن محصول توجه کرد و از خرید لوازم برقی که برچسب انرژی آنها به سمت نارنجی و قرمز است جلوگیری کرد زیرا هزینه قبض برق شما را بسیار افزایش می دهد و در طولانی مدت کیفیت خود را از دست می دهند

خانه هوشمند

اگر بخواهیم تعریفی ساده و مختصر از خانه هوشمند ارائه دهیم، باید گفت خانه هوشمند (ساختمان هوشمند) یا Smart Home مجموعه ابزارهایی است که به کمک آن کنترل برخی وسایل برقی و الکترونیکی موجود در خانه بر عهده انسان است تا علاوه بر کاهش هزینه‌های مصرف انرژی، افزایش ایمنی و آسایش را نیز به ارمغان می‌آورد.

یک مثال ساده، چراغهای روشنایی هستند که می‌توان آن‌ها را از طریق یک برنامه در دستگاه تلفن همراه، یا فرمان دادن به برای تنظیم تایمر کنترل کرد. هدف از هوشمندسازی خانه این است که خانه شما را به طور نامحسوس بهبود بخشد و به طور کامل خانه با سبک زندگی شما ادغام شود.

خانه هوشمند در زمینه جلوگیری از مصرف بی رویه برق و در نتیجه کاهش خاموشیها و کاهش هزینه خانوارها هوشمندسازی ساختمانها می‌تواند بسیار نتیجه بخش و مثبت باشد

سیستم روشنایی هوشمند یکی از بخش‌های اصلی خانه‌ هوشمند است که امکان کنترل از راه دور لامپها را فراهم می‌کنند. این ویژگی سیستم روشنایی هوشمند با کنترل از راه دور لامپ‌ها و یا استفاده از سنسورهای نوری و حرکتی موجب صرفه‌جویی در مصرف انرژی می‌شود.

خانه هوشمند در یک کلام می تواند مبلغ قبض برق شما را کاهش داده و به اقتصاد خانواده کمک کند.

ساعت اوج مصرف

آیا می‌دانید در ساعاتی از شبانه روز مصرف برق در کشور در بسیاری از مناطق به اوج خود می‌رسد.

این ساعت در 6 ماه اول سال که هوا گرمتر و مصرف برق بیشتر است 10 صبح تا 5 بعداظهر و 6 عصر تا 10 شب است.

ساعات حداکثر مصرف برق را ساعت اوج مصرف می‌گویند.

در این ساعات بیشترین مصرف انرژی الکتریکی از نیروگاهها دریافت می‌شود و چنانچه نیروگاهها نتوانند برق مورد نیاز را تولید کنند ما با قطعی بر ق روبه‌رو خواهیم شد.

راه‌اندازی و احداث هر نیروگاه در حدود سه سال زمان نیاز دارد و سرمایه‌گذاری اولیه برای احداث و ساخت نیروگاه نیز بسیار سنگین است.

بنابراین مبالغ زیادی از سرانه بودجه کشور که باید در جهت رفاه و عمران کشور هزینه شود باید صرف احداث نیروگاهها شود پس اگر هر خانوار یک لامپ اضافی را خاموش و یا از لامپ کم مصرف استفاده کنند، در مصرف برق صرفه جوئی بسیاری می‌شود.

علاوه بر استفاده از لامپهای کم مصرف، عدم استفاده از وسایل خانگی که نیاز به برق زیادی دارد از جمله لباسشویی، ظرفشویی، اتو و ... در ساعات اوج مصرف مقدار بسیار زیادی از برق مصرفی کشور در نتیجه هزینه برق خانوارها کاهش می یابد که می تواند به اقتصاد خانواده و جامعه کمک کند